Στις 26 Σεπτεμβρίου 2016 βρεθήκαμε, ως Α.Κ.Ι.Φ. (Αυτοδιαχειριζόμενο Κοινωνικό Ιατρείο/Φαρμακείο Ν.Φιλαδέλφειας, Ν.Χαλκηδόνας, Ν.Ιωνίας και γύρω περιοχών), στις Βρυξέλλες στην ημερίδα για τα Δίκτυα Κοινωνικής Αλληλεγγύης που συνδιοργανώθηκε από Ελλάδα – Ιταλία – Ισπανία. Μαζί μας ήταν και το Μ.Κ.I.Ε. (Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού) και δομές αλληλεγγύης από την Ιταλία και την Ισπανία.

Από το Μ.Κ.I.Ε., που έκανε την εισήγηση εκ μέρους της Ελλάδας, δόθηκαν στοιχεία που, κυρίως, αφορούσαν στατιστικά και φιλανθρωπικές δράσεις (όπως σίτιση απόρων, φάρμακα και ψυχολογική υποστήριξη σε ανασφάλιστους, δράσεις σε προσφυγικούς καταυλισμούς).

Εμείς λάβαμε τον λόγο στη συζήτηση που ακολούθησε και τονίσαμε κυρίως ότι το μέλλον της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, παρ’ όλες τις κρατικές εξαγγελίες, είναι δυσοίωνο. Επίσης, εστιάσαμε στην καινοτόμο δράση που θέλουμε να έχουμε, τονίσαμε την αυτοδιαχειριζόμενη ταυτότητά μας με την ενεργό συμμετοχή στις ανοιχτές συνελεύσεις μας που μπορεί να συμμετέχει ο καθένας [υγειονομικοί (ή όχι) εθελοντές, ακόμη και εξυπηρετούμενοι, κάτι που θεωρητικά βοηθάει στην ευρύτερη κινητοποίηση της κοινότητας].

Τονίσαμε το γεγονός ότι ο στόχος μας είναι διττός: από την μία πλευρά, να βοηθήσουμε την επιβίωση (ζωή – ψυχική και κοινωνική υγεία) των πλέον πληττομένων ομάδων και από την άλλη, να δημιουργήσουμε ένα χώρο παρέμβασης στη γειτονιά, βγάζοντας τους ανθρώπους από τα σπίτια τους και ξαναμαθαίνοντας να συζητάμε, να φέρνουμε σε επαφή ανθρώπους διαφορετικής κουλτούρας και προέλευσης.

Θέσαμε τους προβληματισμούς μας, τόσο για το πώς θα μπορέσουμε να κινητοποιήσουμε περισσότερο κόσμο, κυρίως από τις ευάλωτες ομάδες, όσο και για το πώς θα απλώσουμε τις δυνάμεις μας με τη συμμετοχή μας σε πιο ευρείες συνελεύσεις με άλλες δομές αλληλεγγύης τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Η συμμετοχή της Σοφίας (εθελόντριας του Α.Κ.Ι.Φ. μας, υπεύθυνη του φαρμακείου) προκάλεσε έντονο ξέσπασμα ενθουσιασμού, καθότι ήταν το απτό παράδειγμα ανθρώπου που μέσα από την συμμετοχή, κέρδισε δύναμη και αποφασιστικότητα χτίζοντας σιγά σιγά την πολιτική της ταυτότητα.

Ενδιαφέρον προκάλεσαν και τα ιστορικά στοιχεία για την απαρχή των δομών αλληλεγγύης στην Ελλάδα σε όλες τις δύσκολες ιστορικές περιόδους της χώρας μας (πχ τα νοσοκομεία του βουνού που δημιούργησαν αγωνιστές του ΕΑΜ).

Από τη μεριά της Ιταλίας, η εισήγηση ήταν σαφής: «Μέσα από τις αλληλέγγυες δομές αντιτασσόμαστε στην καπιταλιστική κοινωνία», είπε ο ομιλητής. Η αλληλεγγύη δεν πρέπει να σταματήσει στο Νότο, αλλά πρέπει να επεκταθεί και στο Βορρά.

Μίλησαν για την αυτοοργάνωση και τις δομές αλληλεγγύης, τις δυνατότητες, αλλά και τα όρια τους. Επιπλέον, αναφέρθηκαν στον αυταρχικό χαρακτήρα του κράτους και την ανικανότητα του να δώσει λύσεις και να μεσολαβήσει για την κοινωνική ισορροπία, καθώς τάσσεται με το κεφάλαιο και δημιουργήθηκε για να το εξυπηρετεί. Μίλησαν για την επίθεση που δέχεται το σύνταγμα για να βολέψει τις απαιτήσεις του κεφαλαίου.

Είπαν ότι οι δομές αλληλεγγύης είναι δομές άμυνας που ξεκινούν γύρω από τους φίλους, την οικογένεια, την γειτονιά, την ευρύτερη κοινότητα. Έδωσαν άλλη διάσταση στην οικονομική αλληλεγγύη και στην εναλλακτική οικονομία, την θεώρησαν σαν δράση ενάντια στο κεφάλαιο και τόνισαν την πολιτική και επαναστατική απάντηση, που αυτή μπορεί να δώσει.

Αναφέρθηκαν στην Αλληλεγγύη των εργατικών κινημάτων σαν μία αλληλεγγύη «υπέρ» των συνανθρώπων (γραμμή άμυνας) και μία «κατά» (επιθετική γραμμή με απεργίες και αγώνες). Ιστορικά είπαν ότι οι δομές αλληλεγγύης αναπτύσσονται εκεί όπου το κράτος αφήνει χώρους ελεύθερους και τους καλύπτουμε με τις δικές μας δράσεις. Αυτοί οι ελεύθεροι χώροι (mercatorium) μπορεί να είναι π.χ. στους Δήμους ή αλλού. Οι χώροι αυτοί γίνονται χώροι αντιπαράθεσης, δημιουργείται ένα καινούριο πλαίσιο επανάστασης μέσα από την αυτοοργάνωση.

Στις ημέρες μας, το μεγάλο κίνημα ξεκίνησε από οχταετίας, με κοινές αγορές ψωμιού, με αυτοοργάνωση και στρατευμένη εργασία, μαζικές λαϊκές αγορές και προώθηση όλο και νεότερων δράσεων, όπως οδοντιατρεία και εύρεση σπιτιών κτλ.

Αναφέρθηκαν στο σεισμό και την πανούκλα και την άμεση παρέμβασή τους στις λαϊκές ανάγκες που δεν καλύφθηκαν από το κράτος ή άλλες μορφές δράσεις.

 

Η βασική πρόταση (εκ μέρους των Ιταλών) ήταν:

Να αρχίσει μια κοινή των δομών αλληλεγγύης με τα συνδικάτα και τον ρόλο που αυτά μπορούν να παίξουν. Πρόταση για όλο και πιο διευρυμένα κοινωνικά κινήματα που θα επεκτείνονται σε όλη τη Μεσόγειο, με χαρτογράφηση όσων ασχολούνται σε αυτά. Να σπάσουμε τα εθνικά δεσμά. Τελειώνοντας, τόνισε ότι η επανάσταση είναι ακόμη δυνατή.

 

 

Από την μεριά της Ισπανίας, αναφέρθηκαν στο δίκτυο λαϊκής αλληλεγγύης. Επικεντρώθηκαν στον πόνο και την πτωχοποίηση που επήλθε στην χώρα από την κατάρρευση των κρατικών κοινωνικών πολιτικών.

Είπαν ότι είναι οι οργανωμένες απαντήσεις, αντιστάσεις και αυτοάμυνες για την κοινωνική μετάλλαξη, μία εναλλακτική πρόταση στο καπιταλιστικό σύστημα. Πιστεύουν στην αλληλεπίδραση, στις δομές αλληλεγγύης, που δημιουργεί ενεργούς πολίτες μέσα από την συλλογική εκμάθηση, τις ικανότητες και γνώσεις τους.

Δημιουργούν έναν κοινωνικό ιστό σε κάθε χωριό, κάθε γειτονιά πολιτικής και κοινωνικής αντίστασης. Δράση κοινή για(σε) όλη την χώρα με συνελεύσεις στις γειτονιές και στους δήμους, δημιουργούν ανοιχτούς χώρους και ευνοούν την ενεργή συμμετοχή με δίκτυο συντονισμού και κοινωνικοπολιτικούς στόχους.

 

Η Μεθοδολογία (εκ μέρους των Ισπανών):

Ενισχύουν τη συμμετοχή των πολιτών δουλεύοντας με όλες τις δομές σε έναν κοινό άξονα. Προωθείται το ενδιαφέρον για τον γείτονα, να περνάει η εξουσία στην κοινότητα και να υπάρχουν ανοιχτοί χώροι συνελεύσεων.

Βασική ανάγκη των συντελεστών είναι να καλύψουν την αρχή της αμοιβαιότητας, να δεσμευθούν δηλαδή αυτοί που θα λάβουν, ότι θα προσφέρουν. Συμμετέχει ο καθένας και η συνέλευση αποφασίζει πώς θα συνεχίσει.

Έχουν 58 τοπικές συνελεύσεις σε όλη την χώρα και το δίκτυο τους φτάνει τις 5.000 οικογένειες.

 

Δυσκολίες

Η κάθε δομή έχει διαφορετικό ρυθμό λόγω του ότι η κάθε δομή από αυτές έχει εισέλθει στο δίκτυο του αγώνα σε διαφορετική χρονική στιγμή.

 

Προγράμματα

• Παιδείας
• Διατροφής
• Στέγασης

Αποφεύγουν τη γραφειοκρατία, έχοντας σαν κέντρα συγκέντρωσης χώρους ακτιβιστών. Έμαθαν την αλληλεγγύη σαν μορφή υποστήριξης και την κοινή εργασία. Ότι τα πιο ισχυρά είναι τα μέλη που συνεργάζονται. Ότι είμαστε πτωχοποιημένοι και όχι φτωχοί και ότι ο καπιταλισμός σκοτώνει.

Τα πάντα έχουν κέντρο τον άνθρωπο. Από θύματα, θα γίνουμε αυτοί που θα φέρουν την αλλαγή, αρχίζοντάς την από εμάς μέσω της εργασίας μας και της επαναστατικής μας δράσης.

Έχουν επαφή με πολιτικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις, όχι όμως με θρησκευτικές.

Προσπαθούν να οργανώσουν ένα πρόγραμμα ζωής μέσα στον καπιταλισμό που μας σκοτώνει. Προσπαθούν να γίνουν ο μίτος της Αριάδνης που τους οδηγεί μέσω της αλληλεγγύης ενάντια στον καπιταλισμό. Θέλουμε να γίνει ο Μεσογειακός χώρος, χώρος αλλαγής της συνείδησης και από φτωχά και ένοχα θύματα να γίνουμε πρωταγωνιστές της ζωής.

 

Στις τοποθετήσεις που ακολούθησαν, διαφάνηκε η ανάγκη για κοινές αλληλέγγυες δράσεις και ο καθένας μίλησε για τον χώρο του.

Αλληλέγγυος Αφρικανός Μετανάστης, από την Ιταλία, έκανε έκκληση την ανάγκη των μεταναστών να συνεισφέρουν, να τους επιτρέψουμε να μας δείξουν τις δεξιότητές τους, να δουλέψουμε μαζί τους χέρι με χέρι και μέσα από τα δίκτυα να πολεμήσουμε τον καπιταλισμό. Είπε χαρακτηριστικά: «Είμαστε 5000 μετανάστες που προσπαθούμε να βοηθήσουμε, έχουμε ταλέντα, έχουμε δεξιότητες, χρειαζόμαστε όνειρα και προσδοκίες για να τα καταφέρουμε».

Συγκινητική και η αλληλεγγύη από την Ιταλία όταν μίλησε για την Ελλάδα: «Συγνώμη, δεν κοιτάξαμε όλα αυτά τα χρόνια την Ελλάδα και όταν κοιτάξαμε, μάθαμε πολλά. Σας εγκαταλείψαμε όταν μας είχατε ανάγκη, εγκαταλείψαμε την χώρα που ήταν ο μεγαλύτερος χώρος ρήξης». Έπειτα, κάλεσε να προχωρήσουμε σε πολιτική ρήξη.

Ο Αλληλέγγυος από το Ρέτζιο μίλησε για την καταστροφή του παραγωγικού ιστού όταν 230.000 κάτοικοι έμειναν άνεργοι.. Υπήρχαν συνεταιρισμοί, αλλά ήταν πλαστοί και δεν είχαν ούτε καν από πού να φάνε. Δημιούργησαν ταμείο αλληλεγγύης για την σίτιση των απολυμένων και δύο συνεταιρισμούς και καλλιέργησαν λαχανικά, τα οποία διοχέτευαν σε λαϊκές αγορές, για τη σίτιση των ανέργων. Όλα έγιναν με εθελοντική δουλειά, είπε ότι ήδη είχαν παράξει κονσέρβες και μέσα από εκεί πέρασαν σε άλλη μορφή δράσης, από την απλή φιλανθρωπία στην αυτοοργανωμένη οικονομία και από την δωρεάν εργασία πέρασαν στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Δουλεύουν με τα συνδικάτα για έναν πραγματικό αγώνα ενάντια στο κεφάλαιο που περνάει μέσα από τον αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό.

Στις εργασίες που ακολούθησαν, προσπαθήσαμε να θέσουμε, όλοι μαζί, κάποιες κοινές βάσεις. Αποφασίσαμε να ξανασυναντηθούμε, να επικοινωνήσουμε αυτά που ειπώθηκαν με τα δίκτυα μας και να σκεφτούμε καινούριες μορφές κοινής δράσης. Το ενδιαφέρον για τα κοινωνικά ιατρεία ήταν πολύ μεγάλο από όλους τους συμμετέχοντες και όλοι αναρωτήθηκαν για την ποιότητα της δουλειάς μας μέσω αυτών. Η αγωνία ήταν κοινή για όλους μας, πώς θα γίνουν οι εξυπηρετούμενοι αλληλέγγυοι και οι αλληλέγγυοι άτομα ικανά για επαναστατικές δράσεις.

Δώσαμε το επόμενο ραντεβού στην Ισπανία ελπίζοντας να φυτευτεί ένας ακόμα σπόρος στον αγώνα για την καταστολή της λεηλασίας της ζωής μας και την ανάδειξη μιας πιο ανθρώπινης αλληλέγγυας ζωής.

 

 

Σχόλιο Γενάρης 2018

 

Μέσα από τις συζητήσεις που έγιναν στο Βέλγιο διαφαίνεται η επιτακτική ανάγκη οι αυτοδιαχειριζόμενες δομές αλληλεγγύης να μην γίνουν κέντρα φιλανθρωπίας ως άλλα εκκλησιαστικά ιδρύματα. Στο μυαλό μου φαντάζει η φιλανθρωπία πράξη αναίσχυντη καθώς είναι ενέργεια κάθετη που σκοπό έχει τη διατήρηση της ανασφάλειας και του εφησυχασμού των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων. Με τέτοιους τρόπους οι εξυπηρετούμενοι παραμένουν αδύναμοι και ανίσχυροι να αναλάβουν την ευθύνη της ζωής τους. Κι από την άλλη δίνει ένα αίσθημα υπεροχής (στον φιλάνθρωπο) που αγγίζει τα όρια της ύβρης.

Στο εδώ και τώρα πολλές δομές αλληλεγγύης μοιάζει να μην μπορούν να βρουν τον δρόμο για την κοινωνική αλληλεγγύη με ξεκάθαρους πολιτικούς όρους και πέρα από μικροκομματικά και προσωπικά συμφέροντα που θυμίζουν τακτικές του παρελθόντος. Ως εκ τούτου με τη φιλανθρωπική τους στάση οδεύουν προς το να γίνουν δεκανίκια της κυβέρνησης και να τη στηρίξουν στην περαιτέρω απαξίωση των δημόσιων δομών.

 

 

Μαρία Ντάσιου (πρώην εθελόντρια του Α.Κ.Ι.Φ.)