Απάντηση σε δημοσιεύματα που αναφέρονται σε υγειονομική βόμβα
Έκπληξη προκαλεί δημοσίευμα που φέρει το ΚΕΕΛΠΝΟ να χαρακτηρίζει τους χώρους φιλοξενίας των προσφύγων εν δυνάμει υγειονομικές βόμβες.
Θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τον τρόπο που τα αναφερόμενα στο άρθρο νοσήματα μεταδίδονται ώστε να γίνει κατανοητό ότι δεν είναι οι πρόσφυγες αυτοί που μεταφέρουν ασθένειες και νοσήματα και να τονίσουμε την ευθύνη της Πολιτείας για την επείγουσα ανάγκη των μέτρων που πρέπει να ληφθούν ώστε να μην μετατρέψει τους χώρους φιλοξενίας σε χώρους επικίνδυνους για την υγεία των προσφύγων και κατ’ επέκταση του ντόπιου πληθυσμού.
Τόσο ο Δάγκειος πυρετός, όσο και ο ιός Zika και η νόσος Chikungunya, είναι νοσήματα που προκαλούνται από ιούς που για να μεταδοθούν, είναι απαραίτητη η ύπαρξη ξενιστή, δηλαδή ενδιάμεσου οργανισμού, στον οποίο αναπτύσσεται ο ιός και από εκεί μεταφέρεται στον άνθρωπο. Στην περίπτωση των παραπάνω ο ξενιστής είναι το κουνούπι aedes aegypti, κουνούπια που ζουν σε συγκεκριμένες συνθήκες (υγρασίας και θερμοκρασίας) και σε συγκεκριμένο γεωγραφικό πλάτος. Αναπτύσσονται σε στάσιμα νερά, δίπλα σε χώρους όπου δραστηριοποιούνται άνθρωποι και εναποθέτουν τα αυγά τους μέσα σε αυτά. Οι περιοχές που ενδημούν, τα παραπάνω νοσήματα, βρίσκονται κυρίως στον Ειρηνικό Ωκεανό και τη νοτιοανατολική Ασία, και στην περίπτωση του ιού Zika κυρίως στην Κεντρική και Νότια Αμερική στις περιοχές του Ισημερινού (σε χώρες δηλαδή από όπου κατά κύριο λόγο δεν προέρχονται οι πρόσφυγες και οι μετανάστες).
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι από πολύ ήπια έως πολύ σοβαρά και να επιφέρουν τον θάνατο. Το εμπύρετο εμφανίζεται, το αργότερο, 14 ημέρες μετά το τσίμπημα του κουνουπιού στον Δάγκειο πυρετό. 7–10 μέρες στη νόσο Chikungunya και περίπου 21 ημέρες για τον ιό Zika. Εμπύρετα που εμφανίζονται μετά από 20 ημέρες από την αποχώρηση των ασθενών από χώρες ενδημίας δεν οφείλονται στους παραπάνω ιούς και όσοι έχουν αρρωστήσει, έχουν ιαθεί και δεν μεταδίδουν τον ιό.
Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που έρχονται στην Ελλάδα, ακόμη και στη σπάνια περίπτωση που έχουν νοσήσει από τα παραπάνω, χρειάζονται περισσότερο από ένα μήνα για να φτάσουν στους χώρους φιλοξενίας. Συνεπώς, ακόμη και σ’ αυτή τη σπάνια περίπτωση που έχουν νοσήσει και έχουν καταφέρει να επιβιώσουν, παύουν να μεταφέρουν τα προαναφερθέντα νοσήματα.
Περισσότερο επικίνδυνοι είναι οι τουρίστες ταξιδιώτες που μπορεί να έχουν επισκεφθεί χώρες όπου ενδημούν τα παραπάνω νοσήματα, καθότι επιστρέφουν στη χώρα μας σε λιγότερο από 24 ώρες.
Η ελονοσία είναι λοιμώδης ασθένεια που προκαλείται από παρασιτικά πρωτόζωα του γένους πλασμώδειο και κατά κύριο λόγο μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω του θηλυκού κουνουπιού Anopheles, του οποίου το σάλιο εισάγει τα παράσιτα στον άνθρωπο. Επίσης είναι ασθένεια διαδεδομένη σε μια ζώνη γύρω από τον Ισημερινό, την υποσαχάρια Αφρική, την Μέση Ανατολή, την Α. Ασία και την Λ. Αμερική. Τα συμπτώματα εμφανίζονται 8–25 ημέρες μετά την μόλυνση και έχουν κυκλική εμφάνιση (δηλαδή υποχωρούν και εμφανίζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, στην προκειμένη περίπτωση σε 3 ημέρες), είναι έντονα και οι ασθενείς είναι ανίκανοι να κάνουν επώδυνο σωματικό έργο και επομένως να ταξιδέψουν χιλιόμετρα με τα πόδια, χωρίς τροφή ή νερό.
Αυτό που θα έπρεπε να τονισθεί, στο άρθρο και στο έγγραφο του ΚΕΕΛΠΝΟ, είναι ότι οι πρόσφυγες στα κέντρα φιλοξενίας είναι κατά πλειοψηφία εύρωστοι, νέοι και υγιείς. Τα νοσήματα που συνήθως παρουσιάζουν οφείλονται κυρίως στην κακή σίτιση και στην ταλαιπωρία του ταξιδιού. Οι απαράδεκτα ελλιπείς συνθήκες υγιεινής που επικρατούν σε αυτά τα κέντρα δυνητικά μπορεί να αποβούν επικίνδυνες για αυτούς, καθώς ο απαραίτητος εξοπλισμός για να τηρηθούν οι βασικές συνθήκες υγιεινής είναι ανεπαρκής έως ανύπαρκτος. Επίσης τα άτομα που συνωστίζονται στους χώρους αυτούς είναι υπερδιπλάσια από τα προβλεπόμενα.
Αρκετοί είναι οι παράγοντες που θεωρούνται υπεύθυνοι για την αύξηση των ασθενειών:
ο συνωστισμός του πληθυσμού στις πόλεις, η αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού (ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που ζουν στην Γη), περισσότεροι άνθρωποι κάνουν διεθνή ταξίδια (μετακινήσεις από μια χώρα σε άλλη. Η υπερθέρμανση του πλανήτη επίσης θεωρείται ότι συμβάλλει στην αύξηση τους (οι πόλεμοι με την αλόγιστη χρήση χημικών συμβάλλουν και αυτοί στην υπερθέρμανση). Η απληστία των πολυεθνικών που ιδιωτικοποιεί τους υδάτινους πόρους και τους μολύνει με αποτέλεσμα πολλές περιοχές να στερούνται από βασικές συνθήκες υγιεινής. Όλους αυτούς τους παράγοντες τους συναντούμε σε όλους τους χώρους φιλοξενίας που αυτή τη στιγμή διαθέτονται (συνωστισμός, έλλειψη τρεχούμενου νερού, αυξημένη θερμοκρασία, αδυναμία προσωπικής υγιεινής), άρα δυνητικά η Πολιτεία δημιουργεί χώρους που προάγουν νόσο.
Παρότι ο ΠΟΥ έχει εκπονήσει ένα πρόγραμμα (ελλιπές και γενικόλογο κατά τη γνώμη μας) για την πρόληψη ενάντια σε αυτά τα νοσήματα, οι οικονομικές συνθήκες ακραίας λιτότητας που οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές προωθούν και επιβάλλουν καθιστούν αδύνατη την εφαρμογή ακόμα και τέτοιου τύπου προγράμματος.
Δεν υπάρχει στη βιβλιογραφία επιστημονική τεκμηρίωση στα λεγόμενα του άρθρου ότι οι λουόμενοι σε θαλασσινό νερό θα νοσήσουν, καθώς οι ξενιστές δεν ζουν σε χώρους με κινούμενο νερό, όπως το άρθρο αναφέρει και παραπληροφορεί, με αποτέλεσμα να δημιουργεί κλίμα φόβου, εχθρότητας, απέχθειας και ρατσισμού για τους πρόσφυγες.
Από τα παραπάνω διαφαίνεται και πρέπει να τονιστεί ότι ο πληθυσμός των προσφύγων έρχεται υγιής χωρίς μεταδιδόμενα λοιμώδη νοσήματα και πρέπει να παραμείνει υγιής.
– Είναι επείγουσα ανάγκη η Πολιτεία να λάβει μέτρα ώστε να πραγματοποιηθεί η μετακίνηση των πληθυσμών σε ασφαλή μέρη που θα βρίσκονται μέσα στον κοινωνικό ιστό της πόλης με καλές και ανθρώπινες συνθήκες υγιεινής για όσο χρόνο απαιτείται η παραμονή τους στη χώρα μας.
– Άμεση απεντόμωση των μεγάλων χώρων φιλοξενίας προσφύγων γι’ αυτούς που επιθυμούν να συνυπάρχουν σε μεγαλύτερες ομάδες. Εδώ πρέπει να τονίσουμε πως στη χώρα μας η απεντέμωση είναι ελλιπέστατη τα τελευταία πέντε χρόνια λόγω έλλειψης προσωπικού και υλικών.
– Άμεση πρόσληψη προσωπικού στους δήμους (εργάτες καθαριότητες, οδηγοί απορριματοφόρων, μάγειροι κ.ά.) για τη γρήγορη και αποτελεσματική φροντίδα των τόπων φιλοξενίας καθώς και κατάλληλου προσωπικού (κοινωνική υπηρεσία και ψυχολογική υποστήριξη) που θα τους κινητοποιήσει να αναλάβουν σταδιακά την ευθύνη για την καθημερινή λειτουργία του χώρου φιλοξενίας αλλά και της ζωής τους.
– Προσλήψεις στις πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες μονάδες υγείας για την ασφαλή ιατρική παρακολούθηση των πληθυσμών με σκοπό την πρόληψη αλλά και την άμεση εντόπιση και αντιμετώπιση πιθανών λοιμωδών νοσημάτων.
Μαρία Ντάσιου – Πνευμονολόγος
Σε αρχείο pdf το έγγραφο του ΚΕΕΛΠΝΟ